AdBlue en de SCR-katalysator: hoe werkt het en wat je moet weten?

18-12-2025 | Veel moderne dieselvoertuigen zijn uitgerust met een SCR-katalysator (Selective Catalytic Reduction) en maken gebruik van AdBlue om de uitstoot van stikstofoxiden (NOx) te verminderen. In dit artikel leggen we uit hoe een SCR-katalysator met AdBlue-toevoeging werkt en geven we tips voor diagnose bij problemen of storingen.

Voor de goede werking van een SCR-katalysator is AdBlue-vloeistof nodig. AdBlue is een mengsel van 32,5% ureum en 67,5% gedemineraliseerd water. Bij inspuiting in de warme uitlaat ontstaat een chemisch proces waarbij ammoniak (NH3) vrijkomt. Deze ammoniak wordt gebruikt om de uitstoot van NOx te verminderen. Let op: AdBlue-vloeistof bevriest bij een temperatuur van -11°C. Daarom worden de AdBlue-tank en de AdBlue-leidingen in het voertuig verwarmd.

Opbouw van het SCR-systeem

Een SCR-systeem bestaat uit verschillende onderdelen. De AdBlue-vloeistof wordt in het voertuig in een verwarmde vloeistoftank opgeslagen. Vanuit de vloeistoftank wordt AdBlue door een verwarmde leiding naar een injector in de uitlaat gepompt. Deze injector spuit AdBlue tegen een zogenaamde mixer in de uitlaat. Hierdoor kan de vloeistof verdampen en ontstaat ammoniak.

Overzicht van een SCR-systeem met AdBlue.

Hoe werkt dit proces? De hete uitlaatgassen en de ammoniak mengen zich en komen in de SCR-katalysator terecht. De SCR-katalysator bevat een honingraatvormig element dat is gecoat met katalytische edelmetalen. Deze materialen bevorderen de chemische reactie tussen ammoniak en NOx. Door deze reactie wordt NOx omgezet in onschadelijke gassen zoals stikstof (N2) en waterdamp (H2O).

ASC en extra NOx-sensor

Achter de SCR-katalysator is een Ammonia Slip Catalyst (ASC) geplaatst om overtollige ammoniak af te breken. Voor het meten van de samenstelling van de uitlaatgassen is hier een extra NOx-sensor geplaatst. Let op: de NOx-sensor kan geen onderscheid maken tussen ammoniak en NOx.

Voorwaarden voor een goed werkend systeem
Een goede werking van het SCR-systeem is afhankelijk van de volgende voorwaarden:

Vulhoeveelheid AdBlue: de AdBlue-tank moet altijd genoeg AdBlue-vloeistof bevatten
Werkdruk en inspuithoeveelheid: de AdBlue-injector werkt onder een specifieke druk en spuit een bepaalde hoeveelheid AdBlue in. De druk en de hoeveelheid zijn gebaseerd op de gemeten hoeveelheid NOx
Temperatuur: de SCR-katalysator functioneert optimaal bij uitlaatgastemperaturen tussen 200 en 500°C. Bij lagere temperaturen kan AdBlue kristalliseren. Bij een te hoge temperatuur kan de ammoniak afbreken
Kwaliteit AdBlue: de AdBlue-vloeistof moet een voldoende hoge concentratie ureum bevatten. Dit is noodzakelijk voor de vorming van voldoende ammoniak

Problemen met AdBlue: foutcode P20EE

Een lastige foutcode die vaak voorkomt bij AdBlue-systemen is P20EE. Deze foutcode staat voor ‘NOx efficiëntie SCR-katalysator onder drempelwaarde’. Kort samengevat geeft deze foutcode aan dat het SCR-systeem niet werkt zoals het hoort. De foutcode komt tot stand wanneer de NOx-sensor te veel NOx of te veel ammoniak meet.

Mogelijke oorzaken van SCR- en AdBlue-problemen
Problemen met het SCR-systeem of de AdBlue-vloeistof kunnen verschillende oorzaken hebben. Dit zijn voorbeelden van veel voorkomende storingen:

AdBlue-pomp: door een probleem met de pomp(druk) wordt te weinig AdBlue ingespoten
AdBlue-injector: door verstopping of lekkage wordt onvoldoende AdBlue ingespoten, of is de verneveling van de AdBlue in de SCR-katalysator niet goed
Kristallisatie: kristallisatie van de AdBlue-vloeistof belemmert een goede verneveling
Verouderde AdBlue: verouderde AdBlue bevat te weinig ureum
NOx-sensor: de NOx-sensor kan een foutieve waarde afgeven
SCR-katalysator: door een beschadigde SCR-katalysator kan het chemische proces niet goed verlopen

Verwarring met Eolys-additief

In de praktijk wordt AdBlue regelmatig verward met het brandstofadditief Eolys. Eolys is een brandstofadditief dat wordt gebruikt voor het roetfilter. Eolys verlaagt de ontbrandingstemperatuur van roet van 600°C naar 450°C. Hierdoor verloopt de regeneratie sneller en gemakkelijker. Eolys en AdBlue hebben een andere functie en zijn niet inwisselbaar.

Tips voor de praktijk

Werk je aan SCR-systemen met AdBlue-vloeistof? Deze tips helpen je op weg bij problemen of storingen in de praktijk:

Raadpleeg technische service bulletins (TSB's), voor sommige problemen bestaan kant en klare oplossingen
AdBlue is gemiddeld slechts 18 maanden houdbaar; let goed op de houdbaarheidsdatum
Controleer de kwaliteit van de AdBlue-vloeistof bij twijfel met een refractometer
Doe nooit teveel AdBlue in de AdBlue-tank. Dit kan er voor zorgen dat de ultrasone niveausensor geen AdBlue-niveau meer ziet
Controleer bij (kristallisatie-)problemen of er software-updates voor het voertuig zijn
Er zijn AdBlue-toevoegingen die kristallisatieproblemen verminderen en de houdbaarheid verbeteren
Controleer het inspuitbeeld van de AdBlue-injector door deze op een stuk papier te laten spuiten
Een NOx-sensor kan rijdend worden gecontroleerd door de meetwaarde bij gas los te beoordelen
De efficiency van het SCR-systeem is 90%, de achterste NOx-sensor moet ongeveer 10% meten in vergelijking met de voorste NOx-sensor
Wanneer het systeem teveel AdBlue inspuit, ziet de achterste NOx-sensor de overgebleven ammoniak als NOx
Na vervanging van een NOx-sensor is vaak een software-update nodig

Geschreven door: Brian Groot
Technisch Trainer AutoNiveau